5. Sınıf 3. Ünite Sürtünme Kuvveti Konu Anlatımı

Bir cismin hareket yönüne zıt yöndeki kuvvete sürtünme kuvveti denir. Sürtünme kuvvetinin günlük hayatta olumlu ve olumsuz etkileri bulunmaktadır.

Sürtünme Kuvvetinin Olumlu Yönleri

Sürtünme kuvveti harekete zıt yönde olması sebebi ile cisimleri yavaşlatacak ya da durduracak bir etkiye sahiptir. Bizlerde günlük yaşamda cisimlerin yavaşlamasını ve kontrollü bir şekilde hareket etmesi için sürtünme kuvvetinin fazla olmasını isteriz.

Şimdi sürtünme kuvvetinin artarak hayatımızı kolaylaştıracak bazı örnekleri inceleyelim.

• Bisiklet, araba vb araçların tekerlerine sürtünme kuvveti etki ederek araçlar yavaşlar ya da durmaktadırlar.
• Karlı ve buzlu yollarda tekerlere zincir takılması sürtünmeyi artırarak araçların kontrollü bir şekilde hereket etmesini sağlar.
• Tükenmez ve kurşun kalem ile yazı yazmak sürtünme kuvveti sayesindedir.
• Paraşütlere hava tarafından kuvvet uygulanarak yere yavaş ve güvenli bir şekilde inmesi sürtünme kuvveti sayesindedir.
• Halıların altına kaymasını engelleyecek pürüzlü cisimler eklenmesi sürtünmeyi artırır ve halının hareket etmesini engeller.
• Zımpara kağıdı ile ahşapların pürüzsüz bir hale gelmesi sürtünme kuvveti sayesindedir.
• Halter kaldıran kişilerin öncesinde ellerine pudra sürerek sürtünmeyi artırması halteri kolay tutmasını sağlar.

Sürtünme Kuvvetinin Olumsuz Yönleri

Sürtünme kuvveti günlük yaşamda en fazla olumsuz etkisi cisimlerin yıpranmasına neden olmasıdır. Bu sebeple sürtünmenin azaltılması ile bu olumsuzluk azaltılmaktadır.

Şimdi sürtünmenin zararlı durumu ve bu durum için yapılan örnekleri inceleyelim.

• Araç motorlarının yağlanması ile metal parçalarının hem aşınması hem de çok ısınması engellenmektedir.
• Bisiklet zincirlerinin yağlanması ile zincirlerin paslanması engellenir ve ayrıca bisikletin kolay sürülmesini sağlamaktadır.
• Kapı ve pencere menteşeleri  yağlanarak gıcırdaması engellenir ve ayrıca passlanması engellenir.
• Kıyafetlerimiz sürtünme nedeni ile yıpranarak eskimektedir.
• Araçların yavaş gitmesine neden olmaktadır bu sebeple yollar mümkün olduğunca pürüssüz yapılmaktadır.
• Atmosfere giren cisimler sürtünmeden dolayı yanmaktadır.
• Sürtünmenin fazla olduğu yerlerde sıcaklık artarak yangınlar çıkabilmektedir.

5. Sınıf 3. Ünite Fen Bilimleri Konuları