Her maddenin kendine özel ve diğerlerinden ayıran özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler gözle görüleceği gibi bazı araçlar ile ölçülebilmektedir.
5. Sınıf 4. Ünite madde ve değişim içerisinde maddenin ayırt edici özellliklerini göreceğiz. Maddenin ayırt edici özellikleri olarak erime noktası, donma noktası ve kaynama noktalarını inceleyeceğiz.
Maddeler katı, sıvı ve gaz hallerini ve bu haller arasında değişim olduğunu öğrenmiştik. Bu değişim her madde için farklı sıcaklıkta gerçekleşmektedir. Her madde için farklı olan bu sıcaklıklara hal değişim sıcaklıkları denir.
Saf maddeler hal değişim sıcaklığına geldiğinde sıcaklık artış ve azalışı gerçekleşmez. Örneğin erimekte olan buz erime noktasına geldikten sonra sıcaklığı sabit kalmaktadır. Buzun tamamı su haline geçtikten sonra suyun sıcaklığı artacaktır.
– Katı maddelerin ısı alarak sıvı hale geçmesine erime denir.
– Her maddenin belirli bir erime noktası bulunmaktadır. Yani erime noktası maddenin ayırt edici bir özelliğidir.
– Katı maddelerin erime sürecince sıcaklığı sabit kalmaktadır.
– Saf bir maddenin donma noktası erime noktasına eşittir. Örneğin su 0 0C’de eriyor ise 0 0C’de donuyordur.
– Bazı maddelerin erime ve donma noktaları aşağıdaki tablodaki gibidir.
Madde | Erime/Donma noktası (°C) |
Buz | 0 |
Demir | 1538 |
Bakır | 1083 |
Civa | Sıfırın altında 39 |
Kurşun | 327 |
– Saf bir sıvının kaynamaya başladığı sıcaklığa kaynama noktası denir.
– Buharlaşmanın en fazla olduğu nokta kaynama noktasıdır.
– Kaynama sırasında sıcaklık sabit kalmaktadır.
Madde | Kaynama noktası (°C) |
Su | 100 |
Aseton | 56 |
Eter | 35 |
Etil alkol | 78 |
Naftalin | 218 |