6. Sınıf – 7. Ünite İletken ve Yalıtkan Maddeler Konu Anlatımı

• Elektrik enerjisi; günlük hayatta ulaşım, ısıtma, soğutma, aydınlatma, iletişim gibi alanlarda ve teknolojik aletlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.
• Elektrik enerjisi; rüzgâr, su, güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynakları ile elde edilebildiği gibi kömür, doğal gaz, petrol gibi yenilenemez enerji kaynaklarından yararlanılarak da sağlanabilir.
• Elektrik enerjisinin elde edildiği tesislere elektrik santrali denir.
• Elektrik santrallerinde üretilen elektrik enerjisi, kablolar yardımıyla taşınarak evlerimize ulaşır. Ana kablodaki enerji daha ince kablolarla odalara dağıtılır. Bu ince kablolar duvar içinden prizlere ve anahtarlara bağlanır. Böylece elektrik evlerimize kadar taşınır.

İletken Maddeler: 

Üzerinden elektrik enerjisinin geçişine izin veren maddelere iletken maddeler denir.

Yalıtkan Maddeler: 

Üzerinden elektrik enerjisinin geçişine izin vermeyen maddelere yalıtkan maddeler denir

• Sıvıların elektrik iletkenliği basit bir elektrik devresi ile test edilebilir. Test uçlarına bağlı olan A ve B metal çubukları sıvı ile dolu olan kaplara batırıldığında lambaların ışık vermesi sıvının elektrik iletkeni olduğunu, lambaların ışık vermemesi sıvının elektrik yalıtkanı olduğunu gösterir.

Saf su ve şekerli su sıvı yalıtkanı olan maddeye örnek iken tuzlu su sıvı iletkeni olan maddeye örnek olarak verilir. Çünkü ampul sadece tuzlu su bulunan devrede ışık vermiştir.

• Katıların elektrik iletkenliği basit bir elektrik devresi ile test edilebilir. Test edilen madde elektrik iletkeni madde ise lamba ışık verir. Elektrik yalıtkanı bir madde ise lamba ışık vermez.

Demir çivi ve kurşun kalem ucu katı iletken maddelere örnek iken, tahta kaşık katı yalıtkanlara örnek olarak verilebilir. Çünkü ampul demir çivi ve kurşun kalem ucunda ışık vermiştir.

Gazlar İletken Midir? Yalıtkan Mıdır?

• Yağmurlu ve bulutlu günlerde şimşek ve yıldırım olayları meydana gelebilir. Normal de yalıtkan özellikte olan hava yıldırım ve şimşek oluşması ile iletken özellik kazanır. Havadaki ne oranı arttıkça havanın iletkenlik özelliği de artar.
• Reklam tabelalarında kullanılan neon lambalar ile aydınlatmalarda kullanılan floresan lambalarda gazların özel koşullarda iletkenlik özelliği kazanmasından yararlanılarak yapılmıştır.

İletken ve Yalıtkan Maddelerin Kullanım Alanları

• Elektrik enerjisi iletiminde kullanılan kabloların iç kısmı iletken maddelerden, dış kısmı ise yalıtkan maddelerden yapılmıştır.

Elektrik Çarpmalarından Korunmak İçin Alınabilecek Önlemler

• Islak el ile elektrikli aletlere dokunulmamalıdır.
• Yıpranmış kablolar kırık fişve prizler kullanılmamalıdır.
• Elektrik prizlerine fişten başka bir şey takılmamalıdır.
• Bir prize birden fazla fiş takılmamalıdır.
• Fırtınalı ve yağışlı havalarda ağaç altında durulmamalıdır.
• Elektrik iletim hatlarından uzak durulmalıdır.