Sabit Süratli Hareket Konu Anlatımı

Bu konumuzda hareketli nesnelerin sürat hesaplamaları, sürat grafikleri ve sürat karşılaştırmaları durumlarını inceleyeceğiz.

Sürat

• Bir cismin bulunduğu konumdan farklı bir konuma geçmesi sırasında alınan yolun geçen zamana oranına sürat denir.
• Sürati bulabilmek için alınan yol ve geçen zamanı bilmek gerekir.
• Sürat birimi alınan yol ve geçen zaman birimlerinin oranına eşittir.

Sürat Hesaplamaları

• Sürati bulabilmek için alınan yolu zamana bölmek gerekmektedir.

Sürat = Alınan Yol : Zaman

• Sürat birimi yol ve zaman birimine göre değişmektedir. Alınan yol km ve alınan zaman saat ise sürat birimi km/sa olarak ifade edilir.

ÖRNEK: 3 saat yol giden bir araç toplam 270 km yol aldığına göre sürati nedir?

CEVAP: Sürat alınan yolun zamana oranı olduğu için 270 : 3 = 90 bulunur. Sürat birimi yol biriminin zaman birimine oranıdır yani km/sa’dir. Buna göre bu araç saatte 90 km/sa süratle hareket etmiştir.

Sürat Birimleri

Günlük hayatta her zaman yol birimi olarak km, zaman birimi olarak saat kullanmayız. Zaman ve mesafeye göre farklı birimleri kullanabiliriz. Fakat yine de sürat birimi ifade ederken alınan yol/zaman oranı olarak ifade ederiz.

Aşağıdaki tabloda bazı sürat birimleri ifade edilmiştir.

SÜRAT PROBLEMİ 1:

Yukarıda verilen spor araba 720 km uzaklıktaki bayrağa 6 saatte ulaşması için spor arabanın sürati ne kadar olmalıdır?

CEVAP: Alınan yol/geçen zaman olarak verildiğinde 720/6=120 bulunur. Birim olarak km ve sa birimleri kullanıldığı için 120 km/sa sürat ile araba hareket etmiştir.

SÜRAT PROBLEMİ 2:

Yukarıda verilen sporcunun sürati 2m/sn olduğuna göre bu sporcu 5 dk sonra verilen bayrağa ulaşıyor. Buna göre sporcu bayrağa ulaşmak için ne kadar yol almıştır?

CEVAP: Sürat birim zamanda alınan yoldur. Burada birim zaman saniye yani 1 saniyede aldığı yol 2m’dir. Buna göre 5 dk içinde aldığı yolu bulabilmemiz için öncelikle dakika olarak verilen süre saniyeye çevirilmelidir.

1 dakika 60 saniye olduğuna göre 5 dakika 60×5 = 300 saniyedir.

1 saniyede 2 metre yol alan sporcu 300 saniyede 300×2 = 600 metre yol almıştır.

SÜRAT YORUMLARI 1

Yukarıda bir maratonda M koşucusu yarışmayı birincilikle bitirdiğinde sabit süratle koşan K ve L koşucuları şekildeki konumdadır. Buna göre K, L ve M koşucularının hızlarını bulunuz.

CEVAP: Yarışı M birincilik ile bitirdiğine göre M en süratli iken en geride bulunan K’nın sürati en azdır. Buna göre sürat sıralamaları M > L > K’dir.

SÜRAT YORUMLARI 2

Yukarıda verilen K, L ve M tavşanları sabit sürat ile hareket ederek aynı anda havuça ulaşıyor. Buna göre K, L ve M tavşanlarını süratlarini karşılaştırınız.

CEVAP: Burada aynı anda ulaşmaları demek aynı sürede gittiklerini gösteriyor. O zaman aynı sürede kim daha çok yol almış ise o süratlidir diyebiliriz.

K tavşanı birim sürede 10 birim kare yol almıştır.

L tavşanı birim sürede 5 birim kare yol almıştır.

M tavşanı birim sürede 7 birim kare yol almıştır.

Aynı sürede K daha fazla yol gittiğine göre K tavşanı en hızlı L tavşanı en yavaştır. Bu sonuca göre sürat sıralamaları K > M > L’dir.

SÜRAT GRAFİKLERİ

Yukarıda bir  hareketlinin sürat-zaman ve yol-zaman grafikleri verilmiştir. Buna göre;

• Sürat zaman grafiğinden bu aracın 80 km/sa sürat ile 6 saat yol aldığını görüyoruz.
• Yol-zaman grafiğinde ise 6 saatte 480 km yol gittiğini görmekteyiz.

Yukarıda bir hareketlinin yol-zaman tablosu verilmiştir. Bu tablo ile ilgili şu yorumları yapabiliriz.

• Bu hareketli 4 saat yol gitmiştir.
• Bu hareketli 4 saat yolun sonunda 240 km yol gitmiştir.
• Bu bilgilere göre hareketlinin sürati 240/4 = 60 km/sa olduğunu bulabiliriz.