6. Sınıf – 4. Ünite Madde ve Isı Konu Anlatımı

• Sıcaklıkları farklı maddeler arasında gerçekleşen yani sıcak maddelerden soğuk maddelere aktarılan enerjiye ısı denir.
• Isı bir madde değil, bir enerji çeşididir.
• Isının birimi kalori(cal) veya joule(J) olarak ifade edilir.
• Isı kalorimetre kabıyla hesaplanır.

Isı akışı (ısı alışverişi):

• Sıcaklıkları farklı maddeler arasında gerçekleşir.
• Isı akışı sıcaklığı fazla olan maddeden sıcaklığı az olan maddeye doğru gerçekleşir.
• Isı akış yönü sıcaklığı fazla olan maddeden sıcaklığı az olan maddeye doğrudur.
• Isı akışı olması için maddelerin sıcaklıklarının kesinlikle birbirinden farklı olması gerekmektedir. Sıcaklıkları aynı olan maddeler arasında ısı alışverişi gerçekleşmez.
• Isı alışverişi, maddelerin son sıcaklıkları birbirine eşit oluncaya kadar devam eder ve son sıcaklıklar eşit olunca biter.
• Isı alışverişi sonunda oluşan son sıcaklığa denge sıcaklığı adı verilir.
• Denge sıcaklığı maddelerin başlangıçtaki sıcaklıkları arasında değer alır.

Maddeler ısıtıldığında taneciklerin hareketi hızlanırken soğutulduğunda tanecikleri enerji kaybeder ve daha yavaş hareket eder.

Isının iletim Yoluyla Yayılması

• Maddeyi oluşturan tanecikler birbirine çarparak ısı aktarımı gerçekleştirirler.
• İletim yoluyla yayılma genellikle katı maddeler arasında görülür.
• Bütün maddeler tanecikli yapıda olduğundan sıvı ve gaz maddelerde de görülür. Ancak sıvı ve gaz maddelerin tanecikleri arasında boşluk bulunduğundan dolayı ısını yayılması zor olur.
• Örnek: Tencere içindeki metal kaşığın ısınması. Tavada yağın eritilmesi.

Isının Konveksiyon Yoluyla Yayılması

• Maddeyi oluşturan taneciklerin yer değiştirmesi yoluyla gerçekleşen yayılma şeklidir.
• Konveksiyon yoluyla ısının yayılması genelde sıvı ve gaz maddelerde görülür. Sıvı ve gaz maddelerin tanecikleri arası boşluk fazla olduğunda taneciklerin yer değiştirmesi daha kolaydır.
• Örnek: Çaydanlıktaki suyun ısınması, kalorifer peteğinin odayı ısıtması bu yolla gerçekleşir.

Isının Işıma Yoluyla Yayılması

• Isının boşlukta ya da saydam ortamlarda ışınlar yoluyla yayılmasıdır.
• Isı Gazlarda ve boşlukta ışıma yoluyla yayılır.
• Örnek: Güneşin dünyamızı ısıtması, mikrodalga fırınların yemekleri pişirmesi, elektrikli ısıtıcıların yaydıkları ışın ile odayı ısıtması.

Isı Yalıtımı

Maddelerin sıcaklıklarını korumak yani soğuk tutmak istediğimizi soğuk, sıcak tutmak istediğimizi sıcak tutma işlemine yalıtım denir.

Isı yalıtımı için ısıyı iyi iletmeyen maddeler kullanılmalıdır. Bu maddelere ısı yalıtım malzemesi denir. Isı yalıtım malzemeleri seçilirken rastgele seçilmez. Isı yalıtım malzemelerinde bulması gereken bazı özellikler vardır.

Isı Yalıtım Malzemelerinin Özellikleri

• Ekonomik olmalıdır.
• Kullanım ömrü uzun olmalıdır.
• Kolay yanmayan bir özelliğe sahip olmalıdır.
• İnsan sağlığına ve çevreye zarar vermemelidir.
• Çevre şartlarına karşı dirençli olmalıdır.

Binalarda Isı Yalıtımı ve Önemi

• Daha az yakıt yanacağı için küresel ısınmanın önüne geçilmiş olur.
• Doğa dostudur.
• Yenilenemez enerji kaynakları tüketimi azalır.
• Enerji tüketimindeki düşüşe bağlı olarak yakıt tasarrufu sağlanır.
• Daha az yakıt kullanımı sonucunda hava kirliliği azalır.
• Yazın serin, kışın sıcak ortamlar elde edilir.
• Yapının ömrü uzar.
• Yaşam kalitesi artar.

Bazı Isı Yalıtım Malzemeleri ve Özellikleri