İklim ve Hava Hareketleri Konu Anlatımı

8. Sınıf 1. Ünite 2. Bölüm iklim ve hava hareketleri kısmından LGS’de ortalama 1 soru gelebilmektedir. Genellikle yoruma dayalı sorularda dikkatli şekilde okuduğunuzda rahatlıkla soruları yapabilirsiniz.

F.8.1.2. İklim ve Hava Hareketleri
Önerilen Süre: 6 ders saati
Konu / Kavramlar: İklim, iklim bilimi, iklim bilimci, küresel iklim değişiklikleri
F.8.1.2.1. İklim ve hava olayları arasındaki farkı açıklar.
F.8.1.2.2. İklim biliminin (klimatoloji) bir bilim dalı olduğunu ve bu alanda çalışan uzmanlara iklim bilimci (klimatolog) adı verildiğini söyler.

İKLİM

İklim, bir yerde uzun süre gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgâr, yağış, yağış şekli gibi olayların ortalamasıdır.

• İklim geniş bir bölgede görülmektedir. Örneğin akdeniz bölgesi, karadeniz bölgesi gibi.
• İklim bir bölgede 20-30 yıl gibi uzun süre görülmektedir.
• Ülkemizde Akdeniz, Karadeniz ve Karasal iklim türleri görülmektedir.
• İklim bilimi klimatoloji (iklim bilimi)’dir.
• İklim ile uğraşan bilim insanlarına klimatolog (İklim bilimci) denilmektedir.
• İklim için kurak, yağışlı, sıcak ve soğuk gibi ifadeler kullanılmaktadır. Örneğin akdeniz iklimi yazları sıcak ve kurak, yazlar ılık ve yağışlıdır gibi.
• İklim için verilen bilgiler kesinlik içerir. Örneğin çölde sıcaklık fazladır.
• İkkim değişkenliği azdır.

İklimin Bağlı Olduğu Etmenler

• Ekvatora olan uzaklık: Ülkemiz dönenceler ile kutuplar arasında ve ekvatora uzak bir konumdadır.
• Yeryüzü şekilleri: Ülkemizde dağlık, ova, plato gibi yer şekilleri ve buralarda farklı iklimler görülmektedir.
• Denize olan uzaklık: Ülkemiz üç tarafı denizlerle kaplıdır ve buralarda akdeniz ve karadeniz iklimleri görülmektedir.

HAVA OLAYLARI

Bir bölgede görülen kısa süreli hava hareketlerine hava olayları denir.

• Hava olaylarının oluşmasında rüzgar, nem, basınç gibi durumlar etkilidir.
• Hava olayları köy, ilçe, ,il gibi dar bölgelerde değişkenlik göstermektedir.
• Hava olayları kısa süreli değişikliklerdir ve saatlik, günlük olarak değişiklik gösterir.
• Hava olayları ile ilgilenen bilime meteoroloji denir.
• Meteoroloji ile uğraşan bilim insanına meteorolog denir.
• Hava olaylarında güneşli, rüzgarlı, yağmurlu gibi ifadeler kullanır. Örneğin; Akdeniz bölgesinin doğusunda yağmur beklenmektedir gibi.
• Hava olaylarının değişkenliği fazladır. Sabah güneşli olan hava öğleden sonra yağmurlu olabilir.
• Hava olayları ile ilgili bilgiler daha çok tahminidir. Hava durumlarında yağış beklenmektedir gibi ifadeler kullanılmaktadır.

Rüzgar

• Dünya üzerindeki yatay hava hareketlerine rüzgar denir.
• Rüzgar hareketleri yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hava hareketleridir.

Yağmur

• Havadaki bulutlar buhar halindeki su damlacıklarıdır.
• Bulutlardaki suyun belirli bir yoğunluğa ulaşması sonrası yoğuşarak su damlacıkları halinde yere düşmesine yağmur denir.
• Yağmur olayı bulutlara yakın üst kısımlarda oluşur.

Kar

• Yağmurdan farklı olarak hava sıcaklığının 0 ⁰C’den az olduğu zaman gerçekleşir.
• Bulutlardaki su buharının soğuk hava ile buz kristallerine dönüşmesine kar denir..

Dolu

• Yağmurun yağdığı zamanda soğuk rüzgarın etkisi ile oluşur.
• Soğuk rüzgarlar havadaki su damlacıklarını buz taneciklerine dönüştürmesine dolu denir.

Çiy

• Yeryüzüne yakın ağaç yaprakları ve eşyalar üzerindeki su damlacıklarının oluşmasıdır.
• Çiy yer yüzüne yakın yerdeki su buharının yoğuşarak su damlacıkları haline gelmesidir.

Kırağı

• Hava sıcaklığının 0 0C’den az olduğu durumlarda yeryüzüne yakın yerlerde görülmektedir.
• Yeryüzüne yakın yerlerde su buharının buz kristallerine dönüşmesine kırağı denir.

NOT: Hava olaylarının yeryüzüne yakın ya da bulutlara yakın olması önemli farklılıktır sorularda buna dikkat edelim.

Yazar: Yener BERKTAŞ – @yenerberktas

8. Sınıf Fen Bilimleri Üniteleri

Sadece FEN – Facebook Sayfası